महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (मनरेगा) अंतर्गत ‘जलतारा’ नावाची एक नाविन्यपूर्ण योजना सुरू करण्यात आली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे, कारण यामुळे तुम्ही तुमच्या शेतात पावसाच पाणी जिरवू शकता आणि त्याबदल्यात तुम्हाला 4663 रुपये अनुदान मिळू शकत. जलतारा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे शेतात पावसाच पाणी साठवून भूजल पातळी वाढवण आणि शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण. या योजनेत तुम्हाला तुमच्या शेतात एक खड्डा खणायचा आहे, तो दगडांनी भरायचा आहे. या कामासाठी तुम्हाला अनुदान मिळेल, आणि त्याचबरोबर तुमच्या शेताला पाण्याचा फायदा होईल.
जलतारा योजना म्हणजे काय आहे?
जलतारा योजना ही मनरेगा अंतर्गत राबवली जाणारी एक खास योजना आहे, ज्याचा उद्देश आहे पावसाच पाणी जमिनीत जिरवून भूजल पातळी वाढवण. आपल्या शेतात जेव्हा पाऊस पडतो, तेव्हा बरच पाणी वाहून जात आणि ते पाणी जमिनीत मुरत नाही. यामुळे भूजल पातळी कमी होते आणि शेतकऱ्यांना पाण्याची कमतरता भासते. ही समस्या सोडवण्यासाठी जलतारा योजना सुरू करण्यात आली आहे.
या योजनेत तुम्हाला तुमच्या शेतात एक खड्डा खणायचा आहे. हा खड्डा 5 फूट रुंद, 5 फूट लांब आणि 6 फूट खोल असावा. हा खड्डा खणल्यानंतर त्यात मोठे दगड भरायचे आहेत, ज्यामुळे पाणी जमिनीत जिरेल आणि वाहून जाणार नाही. या कामासाठी मनरेगा अंतर्गत तुम्हाला अनुदान दिल जात. जर तुम्ही डोंगरी भागात राहत असाल, तर या कामाची अंदाजे किंमत 5264 रुपये आहे, आणि इतर भागांसाठी ही किंमत 4663 रुपये आहे. या कामातून 15 ते 17 मनुष्यदिन निर्माण होतात, म्हणजेच या कामातून रोजगारही मिळतो.
आपल्या देशात अनेक भागांमध्ये भूजल पातळी खूप खाली गेली आहे, आणि त्यामुळे शेतकऱ्यांना शेतीसाठी पाण्याची कमतरता भासते. ही समस्या सोडवण्यासाठी जलतारा योजना खूप महत्त्वाची आहे. या योजनेचा आणखी एक फायदा म्हणजे शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळते.
तुम्ही तुमच्या शेतात खड्डा खणून तो दगडांनी भरलात, तर तुम्हाला 4663 रुपये अनुदान मिळत. हे अनुदान तुमच्या बँक खात्यात थेट जमा होत, आणि त्यामुळे तुम्हाला आर्थिक आधार मिळतो. याशिवाय, या योजनेमुळे तुमच्या शेताला पाण्याचा फायदा होतो, आणि तुमची शेती अधिक चांगली होते. भूजल पातळी वाढल्यामुळे तुमच्या विहिरी आणि बोअरिंगला पाणी मिळत, आणि शेतीसाठी पाण्याची कमतरता भासत नाही.
जलतारा योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकत?
जलतारा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्ही ग्रामीण भागात राहणारे शेतकरी असावे. ही योजना मनरेगा अंतर्गत राबवली जाते, त्यामुळे तुमच्याकडे मनरेगाच जॉब कार्ड असण गरजेच आहे. याशिवाय, तुमच्याकडे किमान एक एकर शेती असावी, आणि त्या शेतात पाणी जिरवण्यासाठी योग्य जागा असावी.
या योजनेत सर्व शेतकरी सहभागी होऊ शकतात, मग ते लहान शेतकरी असो किंवा मोठे शेतकरी. विशेषतः ज्या शेतकऱ्यांच्या भागात पाण्याची कमतरता आहे, अशा शेतकऱ्यांसाठी ही योजना खूप फायदेशीर आहे. तुम्ही डोंगरी भागात राहत असाल किंवा सपाट जमिनीवर, दोन्ही ठिकाणी ही योजना लागू आहे. फक्त तुम्हाला यासाठी काही कागदपत्रे जमा करावी लागतील, ज्याबद्दल आपण पुढे बोलणार आहोत.
जलतारा साठी शेताची निवड कशी करावी?
जलतारा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी सर्वप्रथम तुम्हाला तुमच्या शेताची योग्य जागा निवडावी लागेल. तुमच्या शेतात पावसाच पाणी कुठे एकवटत, आणि कुठे वाहून जात, याचा शोध घ्यावा. ज्या भागात पाणी जास्त एकवटत, त्या भागाची निवड करावी. याशिवाय, शेताचा जो भाग उताराचा आहे, तिथे जलतारा करण जास्त सोप असत.
जर तुमच शेत सपाट असेल, तर तुम्ही डाळीचे बांध तयार करून जलतारा बनवू शकता. डाळीचे बांध तयार केल्याने पाणी एका जागी थांबेल, आणि ते जमिनीत जिरेल. शेताची निवड करताना तुम्हाला तुमच्या शेताचा किमान एक एकर भाग निवडावा लागेल, जिथे तुम्ही खड्डा खणू शकता. ही जागा निवडल्यानंतर तुम्ही पुढील प्रक्रियेला सुरुवात करू शकता.
जलतारा कस तयार करायच?
जलतारा तयार करण खूप सोप आहे, आणि तुम्ही हे काम स्वतः करू शकता. सर्वप्रथम, तुम्हाला तुमच्या शेतात 5 फूट रुंद, 5 फूट लांब आणि 6 फूट खोल असा एक खड्डा खणायचा आहे. हा खड्डा खणताना तुम्ही काळजी घ्यावी की तो नीट खोदूला गेला आहे का, आणि त्याच्या बाजू सरळ आहेत का.
हा खड्डा खणल्यानंतर त्यात मोठे दगड भरायचे आहेत. हे दगड 80 एमएम किंवा 100 एमएम आकाराचे असावेत. हे दगड खड्ड्यात भरताना तुम्ही काळजी घ्यावी की त्यावर मुरूम किंवा छोटे दगड टाकू नयेत, कारण यामुळे पाणी जिरण्यात अडचण येऊ शकते. खड्डा पूर्णपणे दगडांनी भरल्यानंतर तो जलतारा तयार होईल.
हा जलतारा तयार झाल्यावर पावसाच पाणी या खड्ड्यात येईल, आणि ते दगडांमधून जमिनीत जिरेल. यामुळे तुमच्या शेताची भूजल पातळी वाढेल, आणि तुमच्या शेतीला पाण्याचा फायदा होईल. या कामासाठी तुम्ही मनरेगाच्या विहिरीवरील दगडही वापरू शकता, ज्यामुळे तुमचा खर्च कमी होईल.
जलतारा योजनेची किंमत आणि रोजगार निर्मिती
जलतारा योजनेची किंमत वेगवेगळ्या भागांसाठी वेगवेगळी आहे. जर तुम्ही डोंगरी भागात राहत असाल, तर या कामाची अंदाजे किंमत 5264 रुपये आहे, आणि या कामातून 17 मनुष्यदिन निर्माण होतात. याचा अर्थ असा की, या कामासाठी 17 दिवसांचा रोजगार मिळतो, आणि त्यात अकुशल आणि कुशल कामगारांचा समावेश असतो. या भागात अकुशल आणि कुशल कामगारांच प्रमाण 90.50 आणि 9.50 अस आहे.
इतर भागांसाठी जलतारा योजनेची अंदाजे किंमत 4663 रुपये आहे, आणि या कामातून 15 मनुष्यदिन निर्माण होतात. या भागात अकुशल आणि कुशल कामगारांच प्रमाण 89.23 आणि 10.77 अस आहे. म्हणजेच, या योजनेतून तुम्हाला अनुदान तर मिळतच, पण त्याचबरोबर रोजगाराची संधीही मिळते. हे अनुदान तुमच्या बँक खात्यात थेट जमा होत, आणि त्यामुळे तुम्हाला आर्थिक आधार मिळतो.
जलतारा योजनेसाठी लागणारी कागदपत्रे
जलतारा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला काही महत्त्वाची कागदपत्रे जमा करावी लागतील. ही कागदपत्रे तुम्ही तुमच्या गावातील ग्रामपंचायतीत किंवा रोजगार सेवकाकडे जमा करू शकता.
सर्वप्रथम, तुमच्याकडे मनरेगाचं जॉब कार्ड असण गरजेच आहे. हे जॉब कार्ड तुम्हाला मनरेगा योजनेअंतर्गत मिळत, आणि त्यामुळे तुम्ही या योजनेचा लाभ घेऊ शकता. जर तुमच्याकडे जॉब कार्ड नसेल, तर तुम्ही तुमच्या ग्रामपंचायतीत जाऊन ते काढू शकता.
याशिवाय, तुम्हाला तुमच आधार कार्ड आणि बँक पासबुक जमा कराव लागेल. आधार कार्ड तुमची ओळख पटवण्यासाठी गरजेच आहे, आणि बँक पासबुकमुळे तुमच अनुदान थेट तुमच्या खात्यात जमा होईल. तुम्हाला तुमच्या बँकेचा IFSC कोड आणि खाते क्रमांक नीट तपासून द्यावा लागेल, जेणेकरून पैसे जमा होण्यात अडचण येणार नाही.
शेवटी, तुम्हाला तुमच्या ग्रामपंचायतीतून एक ठराव घ्यावा लागेल. हा ठराव तुमच्या गावातील ग्रामसभेत मंजूर करावा लागेल, आणि त्यानंतर तो रोजगार सेवकाकडे जमा करावा लागेल. ही सर्व कागदपत्रे जमा केल्यानंतर तुम्हाला जलतारा योजनेचा लाभ मिळेल.
जलतारा योजनेचा लाभ कसा मिळवायचा?
जलतारा योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी तुम्हाला काही सोप्या पायऱ्या पार कराव्या लागतील. सर्वप्रथम, तुम्ही तुमच्या शेतात खड्डा खणायचा आहे, आणि तो दगडांनी भरायचा आहे. हे काम पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला तुमच्या ग्रामपंचायतीत जाऊन एक ठराव घ्यावा लागेल.
हा ठराव घेतल्यानंतर तुम्हाला तुमचं जॉब कार्ड, आधार कार्ड आणि बँक पासबुक हे सर्व कागदपत्रे तुमच्या गावातील रोजगार सेवकाकडे जमा करायचे आहेत. रोजगार सेवक तुमची सर्व कागदपत्रे तपासेल, आणि त्यानंतर तुमच काम मंजूर होईल.
काम मंजूर झाल्यानंतर तुमच अनुदान तुमच्या बँक खात्यात जमा होईल. हे अनुदान थेट तुमच्या खात्यात जमा होत, आणि त्यामुळे तुम्हाला कोणत्याही मध्यस्थाशी संपर्क साधण्याची गरज नाही. तुम्हाला फक्त तुमची सर्व कागदपत्रे नीट जमा करायची आहेत, आणि तुमच अनुदान तुम्हाला मिळेल.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ’s)
जलतारा योजना काय आहे?
जलतारा योजना ही मनरेगा अंतर्गत राबवली जाणारी एक खास योजना आहे. या योजनेत तुम्हाला तुमच्या शेतात 5 फूट रुंद, 5 फूट लांब आणि 6 फूट खोल खड्डा खणायचा आहे. हा खड्डा मोठ्या दगडांनी भरून पावसाचं पाणी जमिनीत जिरवायचं आहे. यामुळे भूजल पातळी वाढते आणि तुम्हाला 4663 रुपये अनुदान मिळत.
जलतारा योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकत?
ग्रामीण भागातील शेतकरी जलतारा योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. तुमच्याकडे किमान एक एकर शेती आणि मनरेगाचं जॉब कार्ड असणं गरजेचं आहे. ज्या शेतकऱ्यांच्या भागात पाण्याची कमतरता आहे, त्यांच्यासाठी ही योजना खूप उपयुक्त आहे.
जलतारा कस बनवायच?
तुमच्या शेतात 5 फूट रुंद, 5 फूट लांब आणि 6 फूट खोल खड्डा खणायचा आहे. त्यात 80 किंवा 100 एमएम आकाराचे मोठे दगड भरायचे आहेत. खड्ड्यावर मुरूम किंवा छोटे दगड टाकू नयेत, जेणेकरून पाणी जमिनीत नीट जिरेल.
जलतारा योजनेसाठी कोणती कागदपत्रे लागतात?
तुम्हाला मनरेगाचं जॉब कार्ड, आधार कार्ड आणि बँक पासबुक जमा करावं लागेल. याशिवाय, तुमच्या ग्रामपंचायतीतून एक ठराव घ्यावा लागेल. ही सर्व कागदपत्रे तुमच्या गावातील रोजगार सेवकाकडे जमा करायची आहेत.
जलतारा योजनेचा अर्ज कसा करायचा?
सर्वप्रथम तुमच्या शेतात खड्डा खणून तो दगडांनी भरा. त्यानंतर ग्रामपंचायतीतून ठराव घ्या. हा ठराव, जॉब कार्ड, आधार कार्ड आणि बँक पासबुक रोजगार सेवकाकडे जमा करा. तुमचं काम मंजूर झाल्यावर अनुदान तुमच्या खात्यात जमा होईल.
जलतारा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक खूप चांगली संधी आहे. या योजनेमुळे तुम्ही तुमच्या शेतात पावसाच पाणी जिरवू शकता, भूजल पातळी वाढवू शकता, आणि त्याबदल्यात 4663 रुपये अनुदान मिळवू शकता. ही योजना मनरेगा अंतर्गत राबवली जाते, आणि त्यामुळे तुम्हाला रोजगाराची संधीही मिळते.
