नंदुरबारमध्ये केंद्रीय कृषी मंत्री शिवराज सिंह चौहान यांचा दौरा : प्राकृत शेतीसह महिलांसाठी प्रौद्योगिकी पार्कचे उद्घाटन

हेडगेवार यांना आदरांजली, स्वाभिमानाचा संदेश

श्री. चौहान यांनी आपल्या भाषणात डॉ. हेडगेवार यांना प्रणाम करत म्हटले की, “हेडगेवारजी आमचे मार्गदर्शक व प्रेरणास्थान आहेत. त्यांच्या विचारांमुळे देशसेवेसाठी लाखो लोक आजही प्रेरित होत आहेत.”

जिल्ह्याच्या प्रत्येक गावाला करायचे आहे गरीबीमुक्त

कृषी मंत्री शिवराज सिंह चौहान म्हणाले, “आज आपल्याला संकल्प करायचा आहे की, नंदुरबार जिल्ह्याच्या प्रत्येक गावाला गरीबीमुक्त करायचे आहे.” हे फक्त आर्थिक विकासाचे उद्दिष्ट नाही, तर सामाजिक समावेशकतेचा आणि सर्वांगीण प्रगतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.

ते पुढे म्हणाले की, ‘आजीविका मिशन’ अंतर्गत महिलांना स्वयंरोजगार, लघुउद्योग, बचतगट यामधून मोठ्या प्रमाणावर उद्यमशीलतेकडे वळवले जात आहे. यामुळे महिला केवळ घरापुरती मर्यादित राहिल्या नाहीत, तर त्या आता उद्योग सुरू करणाऱ्या, आर्थिक निर्णय घेणाऱ्या आणि समाजात नेतृत्व करणाऱ्या म्हणून उदयास येत आहेत.”महिला सक्षम झाल्यास संपूर्ण कुटुंब, समाज आणि राष्ट्र सशक्त होते,” असे प्रतिपादन करत त्यांनी महिलांना नवीन कौशल्यांचे प्रशिक्षण, वित्तसहाय्य आणि बाजारपेठेपर्यंत थेट पोहोच मिळवून देण्यासाठी सरकारच्या प्रयत्नांची माहिती दिली. या संदर्भात महिला प्रौद्योगिकी पार्क, स्वयंरोजगार मेळावे आणि कौशल्य विकास कार्यक्रमांची योजनाबद्ध अंमलबजावणी ही गरीबीमुक्त गावांसाठी आवश्यक पावले असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले.

प्राकृतिक शेतीचा प्रसार हाच पर्यावरणपूरक उपाय

श्री. चौहान यांनी रासायनिक खतांच्या वापरावर चिंता व्यक्त करत सांगितले की, यामुळे केवळ मानवाच्या आरोग्यावरच नाही, तर मातीच्या गुणवत्तेवरही गंभीर परिणाम होत आहेत. मातीतील सूक्ष्मजीव नष्ट होऊन तिची सुपीकता कमी होत चालली आहे, ज्याचा थेट परिणाम अन्नधान्याच्या पोषण मूल्यावर आणि उत्पादन क्षमतेवर होतो.

याच पार्श्वभूमीवर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या मार्गदर्शनाखाली राष्ट्रीय प्राकृतिक शेती मिशन सुरु करण्यात आले असून, हे मिशन शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक शेती पद्धतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी एक महत्वाचे पाऊल आहे. चौहान यांनी शेतकऱ्यांना आवाहन केले की, त्यांनी आपल्या शेत जमिनीच्या किमान काही भागावर तरी नैसर्गिक शेतीचा प्रयोग करावा.

त्यांनी स्पष्ट केले की, प्राकृतिक शेती ही फक्त पर्यावरणाचे रक्षण करणारी पद्धत नाही, तर ती शेतकऱ्यांना दीर्घकालीन आरोग्यदायी उत्पादन, कमी खर्च आणि मातीचे आरोग्य टिकवून ठेवण्याचा मार्ग दाखवते. ही पद्धत शेतीला नवजीवन देणारी असून, जैविक खतांचा वापर, गांडूळ खत, आणि देशी गोमूत्रावर आधारित उपाय यामुळे जमीन अधिक उत्पादक आणि शाश्वत होते, असेही त्यांनी नमूद केले.

हे सुद्धा वाचा :- Mastermind: Rohit ने मैदान बाहेर बसून घेतली ‘पुरण ‘ ची विकेट!

जलसंधारणावर भर : ‘कॅच द रेन’ मोहिमेचा आवाहन

पाण्याच्या महत्त्वावर भर देत मंत्री श्री. चौहान यांनी जलसंधारणाच्या गरजेवर प्रकाश टाकला. त्यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, भारतासारख्या कृषिप्रधान देशात पावसाचे पाणी साठवणे आणि योग्य प्रकारे वापरणे ही काळाची गरज आहे. “पाणी थांबवा, वाया जाऊ देऊ नका,” या त्यांच्या आवाहनात एक सामाजिक बांधिलकी दडलेली आहे.

त्यांनी ‘कॅच द रेन’ या योजनेचा उल्लेख करत सांगितले की, ही योजना केवळ पावसाच्या पाण्याचे संधारण करण्यापुरती मर्यादित नसून, ती स्थानीय जलस्त्रोतांचे पुनरुज्जीवन, विहिरी आणि तलावांची साफसफाई, तसेच छतावरील जलसंधारण प्रणालींचा प्रसार यासारख्या उपक्रमांना प्रोत्साहन देते. या माध्यमातून पाणीटंचाईवर मात करता येऊ शकते आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठीही जलसंपत्ती टिकवून ठेवता येते. मंत्री महोदयांनी सर्व नागरिकांनी या मोहिमेत सक्रिय सहभाग घ्यावा असे आवाहन करत जलसंवर्धनाचे महत्त्व अधोरेखित केले.

प्रधानमंत्री कृषि सिंचन योजनेअंतर्गत आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यावर मंत्री श्री. शिवराज सिंह चौहान यांनी भर दिला. त्यांनी स्पष्ट केले की, ड्रिप आणि स्प्रिंकलर सिंचन पद्धती यामुळे कमी पाण्याच्या वापरातून अधिक क्षेत्रात प्रभावी सिंचन करता येते. यामुळे केवळ पाण्याची बचत होत नाही, तर पिकांची उत्पादकता देखील वाढते. जलसंपत्तीच्या मर्यादित स्त्रोताचा प्रभावी उपयोग करत शाश्वत शेतीकडे वाटचाल करण्यासाठी या तंत्रज्ञानाचा प्रसार होणे अत्यंत आवश्यक आहे.

या कार्यक्रमात “महिला प्रौद्योगिकी पार्क” या उपक्रमाचा विशेष उल्लेख करण्यात आला. ग्रामीण भागातील महिलांना उद्योग, कृषी प्रक्रिया आणि इतर क्षेत्रात प्रशिक्षण देऊन त्यांना स्वावलंबी बनवण्याचे उद्दिष्ट या पार्कच्या माध्यमातून साधले जात आहे. हे केवळ आर्थिक सक्षमीकरणाचे साधन नाही, तर महिलांना एक नवीन ओळख आणि आत्मविश्वास प्रदान करणारे पाऊल आहे. महिलांसाठी हा एक नवा टप्पा असून, ते आपल्या कुटुंबाचा व समाजाचा आर्थिक कणा बनण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाची पावले टाकत आहेत.

हे सुद्धा वाचा :- Gold: दुबईहून सोनं खरेदी स्वस्त पडतं का? जाणून घ्या भारतात किती सोनं आणता येत

शेतकऱ्यांच्या हितासाठी केंद्र सरकारने आणखी एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. काही वेळा बाजारात शेतीमालाच्या किमती घसरतात, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक फटका बसतो. हे लक्षात घेऊन सरकारने ठरवले आहे की, जर एखादा शेतकरी आपले उत्पादन मोठ्या शहरात विक्रीसाठी पाठवू इच्छित असेल, तर त्या मालाची वाहतूक सरकारी एजन्सीद्वारे केली जाईल आणि त्याचा खर्च केंद्र सरकार स्वतः उचलेल. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाचा योग्य भाव मिळू शकतो, तसेच शहरी बाजारपेठेपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता वाढते.

या संपूर्ण दौऱ्याचा सारांश म्हणजे, नंदुरबार जिल्ह्यातून कृषी परिवर्तनाची खरी सुरुवात होत आहे. श्री. चौहान यांचा हा दौरा केवळ योजनांचा उद्घाटन नव्हता, तर एका व्यापक विचारधारेची मांडणी होती – जिथे कृषीतील शाश्वतता, महिलांचे सशक्तीकरण आणि पर्यावरणाचे संवर्धन हे एकत्र येतात. त्यांच्या भाषणातून ही भावना प्रकर्षाने जाणवली की, स्वयंपूर्ण भारताची सुरुवात गावांपासून होते, आणि यासाठी शासनाने अनेक सकारात्मक पावले उचललेली आहेत.