कर्ज आपल्याला श्रीमंत बनवत की गरीब? योग्य कर्ज कस निवडायच ? वाचा सविस्तर माहिती!

पण प्रश्न असा आहे, की कर्ज घ्यायच तरी कशासाठी? आणि कस घ्यायच? टाटा, अंबानी, अदानी किंवा इलॉन मस्क यांच्यासारखे मोठे उद्योजक नेहमी कर्ज घेत असतात, पण तरीही ते श्रीमंत का आहेत? आणि आपण सामान्य लोक चुकीच्या कर्जामुळे कसे अडकतो? याबाबत आपण सविस्तर माहिती पाहणार आहोत.

कर्जाचा बोजा : श्रीमतांना यश तर सामान्यांना अपयश

आपण सगळ्यांनी टाटा, अंबानी, किंवा अदानी यांच्यासारख्या मोठ्या उद्योजकांबद्दल ऐकल आहे. या सगळ्या कंपन्यांवर कर्जाचा मोठा डोंगर आहे, पण तरीही त्या यशस्वी का आहेत? टाटा मोटर्स, अदानी ग्रुप, किंवा रिलायन्स इंडस्ट्रीज यांच्याकडे असलेल कर्ज त्यांच्या उत्पन्नापेक्षा कितीतरी पटीने जास्त आहे. टाटा ग्रुपच कर्ज 2024 मध्ये सुमारे 3 लाख कोटी रुपये होत, आणि तरीही त्यांचा बिझनेस वाढत आहे. त्याचप्रमाणे, इलॉन मस्क यांची टेस्ला कंपनीदेखील कर्जाच्या बोजाखाली आहे, पण ती जगातील सर्वात मोठ्या कंपन्यांपैकी एक आहे.

आता प्रश्न असा आहे, की हे लोक कर्जात असूनही यशस्वी का आहेत? कारण त्यांनी कर्जाचा वापर त्यांच्या बिझनेसला वाढवण्यासाठी, नवीन संधी निर्माण करण्यासाठी केला आहे. त्यांच कर्ज हे ‘स्मार्ट लोन’ आहे, जे त्यांना आणखी श्रीमंत बनवत. पण आपण सामान्य लोक काय करतो? आपण चैनीच्या गोष्टींसाठी कर्ज घेतो – जस की महागडा फोन, गाडी, किंवा इतर अनावश्यक गोष्टी. आणि मग त्या कर्जाच्या विळख्यात अडकतो.

माझ्या एका मित्राने असच दोन लाखांचा फोन हप्त्यावर घेतला, पण त्याच मासिक उत्पन्न फक्त 20 हजार रुपये आहे. त्याला त्या फोनसाठी जवळपास एक वर्षाची कमाई खर्च करावी लागली, आणि त्यात हप्त्यांच व्याजही भराव लागल. अशा कर्जामुळे आपण गरीब होत जातो, कारण आपण आपली कमाई अनावश्यक गोष्टींवर वाया घालवतो.

चुकीच कर्ज – आर्थिक प्रगतीतील सर्वात मोठा अडथळा

चुकीच कर्ज घेण हा आपल्या आर्थिक प्रगतीतील सर्वात मोठा अडथळा आहे. समजा जर तुमच मासिक उत्पन्न 20 हजार रुपये आहे, आणि तुम्ही दोन लाखांचा फोन हप्त्यावर घेतला. आता विचार करा, 20 हजार रुपये मासिक उत्पन्न असलेला माणूस एका वर्षात किती कमवेल? 20 हजार रुपये गुणिले 12 महिने, म्हणजे 2.4 लाख रुपये. म्हणजेच, तुम्ही तुमच्या एक वर्षाच्या मेहनतीचा मोठा हिस्सा फक्त एका फोनवर खर्च केला, आणि त्यात हप्त्यांच व्याजही भरल.

अनेकजण बाइक किंवा गाडी घेताना आपल बजेट स्ट्रेच करतात म्हणजेच कमाईपेक्षा जास्त कर्ज घेऊन बसतात . समजा तुम्हाला एक लाखाची बाइक घ्यायची आहे, जी तुमच्या गरजेसाठी पुरेशी आहे, पण तुम्ही हप्त्याच्या लालसेपोटी दोन लाखांची बाइक घेता. आता तुम्हाला त्या हप्त्यासाठी जास्त व्याज द्याव लागेल, आणि तुमच बजेट अडचणीत येईल. क्रेडिट कार्ड आणि हप्त्यांचा पर्याय आल्यापासून अनेक लोक अशा कर्जाच्या विळख्यात अडकत चालले आहेत.

योग्य कर्ज – श्रीमंत लोक कर्ज कस मॅनेज करतात?

आता प्रश्न असा आहे, की योग्य कर्ज कस ओळखायच? आणि श्रीमंत लोक कर्ज कस मॅनेज करतात? पहिली गोष्ट, श्रीमंत लोक कर्ज फक्त गरजेच्या आणि उत्पन्न वाढवणाऱ्या गोष्टींसाठी घेतात. उदाहरणार्थ, टाटा ग्रुपने त्यांच्या बिझनेस विस्तारासाठी कर्ज घेतल, ज्यामुळे त्यांचा व्यवसाय वाढला आणि त्यांना जास्त नफा मिळाला. त्याचप्रमाणे, इलॉन मस्क यांनी टेस्लाच्या विस्तारासाठी कर्ज घेतल, आणि आज टेस्ला जगातील सर्वात मोठ्या कंपन्यांपैकी एक आहे.

श्रीमंत लोक कर्ज घेतात, पण ते कर्ज त्यांच्या उत्पन्नाच्या तुलनेत मॅनेज करतात. दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, ते कमी व्याजदराच कर्ज घेतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्हाला कर्जाची गरज आहे, आणि तुम्ही सावकाराकडून 5 टक्के महिना व्याजाने कर्ज घेतल, तर तुम्ही कधीच त्या कर्जातून बाहेर पडू शकणार नाही. पण त्याऐवजी तुम्ही बँकेकडून 8-9 टक्के वार्षिक व्याजदराने गोल्ड लोन किंवा प्रॉपर्टीवर कर्ज घेतल, तर तुम्हाला कमी व्याज भराव लागेल, आणि तुम्ही ते कर्ज सहज फेडू शकता.

टॅक्स आणि कर्ज – श्रीमंत लोक टॅक्स का भरत नाहीत?

आता एक मजेदार गोष्ट जाणून घेऊया – श्रीमंत लोक टॅक्स का भरत नाहीत? इलॉन मस्क यांच उदाहरण घेऊया. मस्क यांनी 2014 ते 2018 या काळात 10.8 बिलियन डॉलर कमाई केली, पण त्यांनी टॅक्स फक्त 48 मिलियन डॉलर भरला, जो त्यांच्या कमाईच्या फक्त 0.4 टक्के आहे. म्हणजेच, त्यांनी जवळपास शून्य टॅक्स भरला.

आता 10.8 बिलियन डॉलर म्हणजे किती? जर आपण 1 डॉलरचं मूल्य 83 रुपये धरल, तर 10.8 बिलियन डॉलर म्हणजे सुमारे 89,640 कोटी रुपये! आणि त्यावर त्यांनी टॅक्स फक्त 48 मिलियन डॉलर, म्हणजे 398 कोटी रुपये भरला. आता प्रश्न असा आहे, की हे शक्य कस आहे? कारण श्रीमंत लोक त्यांची संपत्ती इक्विटीच्या स्वरूपात ठेवतात, म्हणजेच ते शेअर्स किंवा मालमत्तेत गुंतवणूक करतात, आणि ती संपत्ती विकत नाहीत.

माझ्या एक गणेश नावाचा मित्र आहे जो टॅक्स सल्लागार आहे, त्याने मला सांगितल की, टॅक्स तेव्हाच लागतो, जेव्हा तुम्ही तुमची संपत्ती विकता. उदाहरणार्थ, समजा तुम्ही एक फ्लॅट 1 कोटीला घेतला, आणि 10 वर्षांनी त्याची किंमत 5 कोटी झाली. जर तुम्ही तो फ्लॅट विकला, तर तुम्हाला 4 कोटींच्या नफ्यावर कॅपिटल गेन टॅक्स भरावा लागेल. पण जर तुम्ही तो फ्लॅट विकला नाही, तर तुम्हाला टॅक्स भरावा लागणार नाही.

इलॉन मस्क यांनी असच केल – त्यांनी त्यांची संपत्ती शेअर्समध्ये गुंतवली, आणि ती विकली नाही. पण त्यांना पैसे हवे असतात, तेव्हा ते काय करतात? ते कर्ज घेतात! उदाहरणार्थ, मस्क यांनी त्यांच्या टेस्लाच्या शेअर्सवर कर्ज घेतल, आणि त्या पैशाने नवीन गोष्टी खरेदी केल्या, पण टॅक्स भरला नाही. अशा प्रकारे, ते कर्जाचा वापर करून टॅक्स वाचवतात आणि आपली संपत्ती वाढवतात.

Long Term Investment : Tax आणि Compounding चा फायदा

आता आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा – Long Term Investment आणि Tax वाचवण्याचा फायदा. समजा तुम्ही Share Market मध्ये 1 लाख रुपये गुंतवले, आणि दरवर्षी ते विकत राहिलात. प्रत्येक वेळी तुम्हाला Short Term Capital Gain Tax भरावा लागेल, जो सध्या 20 टक्के आहे. पण जर तुम्ही तीच गुंतवणूक 10 वर्षे होल्ड केली, तर तुम्हाला Long Term Capital Gain Tax भरावा लागेल, जो फक्त 12.5 टक्के आहे. आणि जर तुम्ही ती गुंतवणूक विकलीच नाही, तर तुम्हाला टॅक्स भरावाच लागणार नाही.

मी स्वतः 2015 मध्ये 1 लाख रुपये एका Mutual Fund मध्ये गुंतवले होते. आणि 2025 मध्ये त्याची किंमत 5 लाख रुपये झाली आहे. मी ती रक्कम अजून विकली नाही, त्यामुळे त्याला टॅक्स भरावा लागला नाही. आणि तीच रक्कम त्याने कंपाउंडिंगच्या माध्यमातून वाढवली. जर तुम्ही वारंवार खरेदी-विक्री करत राहिलात, तर तुम्हाला टॅक्स भरावा लागेल, आणि तुमच नुकसान होईल. पण जर तुम्ही Long Term साठी गुंतवणूक ठेवली, तर तुम्हाला टॅक्सचा फायदा मिळेल, आणि तुमची संपत्ती कंपाउंडिंगमुळे वाढत जाईल.

Smart Loan – प्रॉपर्टीमधून उत्पन्न कस मिळवायच?

आता एक स्मार्ट कर्जाच उदाहरण पाहूया, जे तुम्हाला श्रीमंत बनवू शकत. समजा तुम्ही 2 कोटींची प्रॉपर्टी खरेदी केली, आणि त्यासाठी 1 कोटीच कर्ज घेतल, ज्याचा हप्ता 80 हजार रुपये महिना आहे. आता ती प्रॉपर्टी तुम्ही भाड्याने दिली, आणि तुम्हाला 70 हजार रुपये महिना भाड मिळत. म्हणजेच, तुम्हाला फक्त 10 हजार रुपये खिशातून भरावे लागतात. आणि जर तुम्ही थोडी जास्त रक्कम खिशातून टाकली, तर हा खर्च अजून कमी होऊ शकतो. आता मजेदार गोष्ट अशी आहे, की तुमचा हप्ता हळूहळू कमी होईल, कारण रेपो रेट कमी होत असतो, आणि तुमच व्याज कमी होत.

काही लोक असच करतात – उदा. ते 1.5 कोटींची प्रॉपर्टी घेतात, आणि त्याचा हप्ता सुरुवातीला 90 हजार रुपये इतका भरतात, आणखी 2-3 वर्षानंतर तो 70 हजार रुपये झाला होतो. आणि दुसरीकडे, त्या प्रॉपर्टीच भाड सुद्धा वाढत जात, कारण दर 3 वर्षांनी भाड्यात 15 टक्के वाढ होते. म्हणजेच, भाड 70 हजारावरून 80 हजार, 90 हजार, आणि पुढे 1 लाख रुपये होऊ शकत. आता 20 वर्षांनी त्या प्रॉपर्टीची किंमत काय असेल? जर आपण 8 टक्के वार्षिक वाढ गृहीत धरली, तर 2 कोटींची प्रॉपर्टी 20 वर्षांनी 9 कोटी रुपये होऊ शकते. आणि तुम्ही या 20 वर्षांत फक्त 50 लाख रुपये खर्च केले असतील, ज्यामुळे तुम्हाला 7 कोटींचा नफा होईल.

कर्ज आणि गुंतवणूक – कोणता पर्याय योग्य आहे?

आता एक महत्त्वाचा प्रश्न – कर्ज घ्यायच की गुंतवणूक करायची? समजा तुम्ही 1 कोटीच कर्ज 9 टक्के व्याजदराने 20 वर्षांसाठी घेतल. 20 वर्षांत तुम्हाला 2 कोटी 15 लाख रुपये फेडावे लागतील, ज्यामध्ये 1 कोटी 15 लाख रुपये व्याज आहे. आता त्याच 1 कोटीची रक्कम तुम्ही 9 टक्के रिटर्नने गुंतवली, तर 20 वर्षांत ती 5 कोटी 60 लाख रुपये होईल. आणि जर तुम्ही शेअर मार्केटमध्ये 15 टक्के रिटर्न मिळवला, तर ती रक्कम 16 कोटी 36 लाख रुपये होईल.

भरपूर लोकांच्या मनात अशाच प्रश्न येतो की, “कर्ज घ्याव की नाही?” त्यावर मी एकच सांगू शकेल की– कर्ज तेव्हाच घ्या, जेव्हा तुमच्याकडे पैसे असतात, आणि तुम्ही ते कर्ज मॅनेज करू शकता. जर तुमच्याकडे पैसे नसतील, आणि तुम्ही कर्ज घेतल, तर ते तुम्हाला आर्थिक संकटात टाकेल. पण जर तुमच्याकडे पैसे असतील, आणि तुम्ही कर्जाचा वापर करून स्मार्ट गुंतवणूक केली, तर तुम्ही जास्त नफा मिळवू शकता.

म्हणजेच जुने लोक म्हणतात ना, “अंथरूण पाहून पाय पसरावे” कर्जाबाबत सुद्धा अशाच विचार करावा. उदाहरणार्थ, समजा तुमच्याकडे 1 कोटी रुपये आहेत, आणि तुम्ही 1 कोटीच कर्ज घेऊन 2 कोटींची प्रॉपर्टी घेतली. आता त्या प्रॉपर्टीतून तुम्हाला भाड मिळेल, आणि ती प्रॉपर्टी 20 वर्षांत 9 कोटी रुपये होईल. पण जर तुम्ही फक्त 1 कोटी रुपये गुंतवले, तर तुम्हाला फक्त 5 कोटी 60 लाख रुपये मिळाले असते. म्हणजेच, स्मार्ट कर्ज तुम्हाला जास्त नफा मिळवून देऊ शकत, पण त्यासाठी तुम्हाला कर्ज मॅनेज करण शिकाव लागेल.

Tax Harvesting आणि Smart Investment

आता Tax Harvesting बद्दल थोड बोलूया. टॅक्स हार्वेस्टिंग म्हणजे तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीतून मिळणारा नफा कमी टॅक्स देऊन कसा मिळवायचा. उदाहरणार्थ, सध्या Long Term Capital Gain Tax 12.5 टक्के आहे, आणि जर तुमचा वार्षिक नफा 1.5 लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल, तर तुम्हाला टॅक्स भरावा लागत नाही. दुसरी गोष्ट, टॅक्स स्लॅब दरवर्षी वाढत जातो. आधी 5 लाख रुपये टॅक्स फ्री होते, आता 12 लाख रुपये टॅक्स फ्री आहेत. म्हणजेच, तुम्ही थोड-थोड प्रॉफिट बुक करत राहिलात, तर तुम्हाला जास्त टॅक्स भरावा लागणार नाही. तिसरी गोष्ट, जेव्हा मार्केट खाली जाते, तेव्हा तुम्ही तुमच्या काही गुंतवणुकी विकून नुकसान बुक करू शकता, आणि त्याचा फायदा टॅक्स वाचवण्यासाठी करू शकता. अशा प्रकारे, स्मार्ट गुंतवणूक आणि टॅक्स हार्वेस्टिंग तुम्हाला जास्त नफा मिळवून देऊ शकत, आणि तुम्हाला टॅक्स कमी भरावा लागेल.

स्मार्ट कर्ज आणि प्रॉपर्टी इन्व्हेस्टमेंटसाठी काही टिप्स

आता प्रॉपर्टी इन्व्हेस्टमेंट आणि स्मार्ट कर्जाबाबत काही टिप्स पाहूया. प्रॉपर्टीमध्ये गुंतवणूक करताना तुम्हाला काही गोष्टींची काळजी घ्यावी लागते. पहिली गोष्ट, प्रॉपर्टीचा एरिया खूप महत्त्वाचा आहे. जर तुम्ही चांगल्या एरियामध्ये प्रॉपर्टी घेतली, तर तिची किंमत भविष्यात वाढेल, आणि तुम्हाला चांगला नफा मिळेल. दुसरी गोष्ट, प्रॉपर्टी घेताना तुम्हाला जास्त टॅक्स आणि इतर खर्च लागतात, जे तुम्ही परत मिळवू शकत नाही.

उदाहरणार्थ, 1 कोटींची प्रॉपर्टी घेताना तुम्हाला 8-10 लाख रुपये टॅक्स आणि इतर खर्चासाठी द्यावे लागतील. म्हणून, प्रॉपर्टी घेताना नीट विचार करा. तिसरी गोष्ट, प्रॉपर्टी घेताना कर्ज घ्या, पण ते कर्ज मॅनेज करण शिकाव लागेल. जर तुम्ही प्रॉपर्टीतून भाड मिळवू शकत असाल, आणि तुमचा हप्ता त्यातून मॅनेज होत असेल, तरच ते कर्ज फायदेशीर ठरेल.

कर्ज घ्या, पण स्मार्टली!

कर्ज घेणे हा निर्णय काही चुकीचा नाही, कर्ज घेतल्यानंतर त्या पैश्यांचा उपयोग तुम्ही कुठे आणि कशासाठी करता हे खूप महत्वाचे आहे. कारण कर्ज घेऊन जर तुम्ही ते पैसे महागडा मोबाइल, गाडी किंवा इतर उत्पन्न न देणाऱ्या वस्तूंमध्ये अडकवले तर कर्ज घेऊन तुम्ही नक्की गरीब होणार, पण तेच कर्जाचे पैसे तुम्ही योग्य ठिकाणी अडकवले जसे की, प्रॉपर्टी, व्यवसाय किंवा इतर उत्पन्न देणाऱ्या वस्तूंमध्ये अडकवले तर त्या कर्जामुळे तुम्ही नक्की तुमची आर्थिक प्रगती करू शकता. त्यामुळे कर्ज घेण्यापूर्वी तो पैसा तुम्ही कुठे वापरणार आहे आणि घेतलेले कर्ज तुम्ही कसे फेडणार याबाबत सर्व नियोजन करूनच योग्य कर्ज घ्या.

टीप :- कोठेही पैसे अडकवण्यापूर्वी त्याबाबत संपूर्ण माहिती घेणे आवश्यक आहे. कोणच्याही म्हणण्यावर किंवा तुम्हाला संपूर्ण माहिती नसलेल्या ठिकाणी पैसे अडकवण्यापूर्वी त्या क्षेत्रातील योग्य व्यक्तींचा सल्ला घ्या. आणि पैसे अडकवल्यानंतर त्यातून आपला फायदा होईलच असे नसते. काही वेळा नुकसान सुद्धा होत असते. त्यामुळे स्वतःच्या जबाबदारीवर आणि आणि पूर्ण माहिती घेऊनच Investment करा.