नमस्कार मित्रांनो आज आपण Post Office RD Scheme म्हणजेच पोस्ट ऑफिसच्या Recurring Deposit (RD) स्कीमबद्दल आपण सविस्तर माहिती घेणार आहोत. ही स्कीम छोट्या-मोठ्या गुंतवणूकदारांसाठी, विशेषतः ज्यांना शेअर मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करायला भीती वाटते, त्यांच्यासाठी एक उत्तम पर्याय आहे. या स्कीममध्ये तुम्ही दरमहा 100 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता, आणि सरकारची हमी असल्यामुळे तुमचे पैसे पूर्णपणे सुरक्षित राहतात. चला तर मग, या स्कीमबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया, आणि SBI च्या RD स्कीमशी तुलना करून कॅल्क्युलेशनसह समजून घेऊया.
Post Office RD Scheme म्हणजे काय?
पोस्ट ऑफिस रिकरिंग डिपॉझिट (RD) ही भारत सरकारच्या डाक विभागाने सुरू केलेली एक लोकप्रिय बचत योजना आहे. ही योजना विशेषतः अशा लोकांसाठी बनवली आहे, ज्यांना नियमितपणे छोटी रक्कम जमा करून भविष्यासाठी बचत करायची आहे. माझ्या एका मित्राने, जो एक छोटा व्यापारी आहे, मला सांगितले की, त्याला एकदम मोठी रक्कम गुंतवणे शक्य नाही, पण दरमहा 500 रुपये जमा करून भविष्यासाठी बचत करायची आहे. अशा लोकांसाठी ही योजना खूपच फायदेशीर आहे.
या स्कीममध्ये तुम्ही दरमहा ठराविक रक्कम जमा करू शकता, आणि पाच वर्षांच्या कालावधीनंतर तुम्हाला चांगला परतावा मिळतो. सध्या या स्कीमवर 6.7% वार्षिक व्याजदर मिळतो, आणि हा व्याजदर दर तीन महिन्यांनी (चक्रवाढ) जोडला जातो. याचा अर्थ, तुम्ही जमा केलेल्या रकमेवर व्याज मिळते, आणि त्या व्याजावरही पुन्हा व्याज मिळते. ही योजना पूर्णपणे सरकारद्वारे समर्थित आहे, त्यामुळे तुमचे पैसे सुरक्षित राहतात.
या स्कीमची मुख्य वैशिष्ट्ये
Post Office RD Scheme मध्ये अनेक वैशिष्ट्ये आहेत, जी सामान्य लोकांसाठी खूपच फायदेशीर आहेत. पहिली गोष्ट म्हणजे, ही योजना कोणत्याही भारतीय नागरिकासाठी खुली आहे. तुमचे वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असेल, तर तुम्ही हे खाते उघडू शकता. तुम्ही स्वतःच्या नावाने किंवा जॉइंट अकाउंटद्वारेही हे खाते उघडू शकता. या स्कीममध्ये तुम्ही किमान 100 रुपये दरमहा जमा करू शकता, आणि याला कमाल मर्यादा नाही. म्हणजे तुम्ही 10,000 किंवा 20,000 रुपये देखील दरमहा जमा करू शकता, तुमच्या बजेटनुसार.
या स्कीमचा कालावधी 5 वर्षांचा (60 महिने) आहे. पण जर तुम्हाला पाच वर्षांनंतरही ही योजना सुरू ठेवायची असेल, तर तुम्ही आणखी 5 वर्षांसाठी मुदत वाढवू शकता. सध्या या स्कीमवर 6.7% वार्षिक व्याजदर मिळतो, जो दर तीन महिन्यांनी चक्रवाढ (कंपाउंडिंग) पद्धतीने जोडला जातो. जर तुम्ही मध्येच ही योजना बंद करायची असेल, तर 3 वर्षांनंतर तुम्ही ती बंद करू शकता, पण त्यासाठी काही अटी आहेत, ज्या आपण पुढे पाहू.
कॅल्क्युलेशनसह परताव्याचा अंदाज
आता आपण काही उदाहरणांसह समजून घेऊ की, या स्कीममध्ये वेगवेगळ्या रकमेची गुंतवणूक केल्यास तुम्हाला किती परतावा मिळू शकतो.
1. दरमहा 500 रुपये गुंतवणूक: जर तुम्ही दरमहा 500 रुपये जमा केले, तर 5 वर्षांत (60 महिने) तुम्ही एकूण 30,000 रुपये जमा कराल. 6.7% चक्रवाढ व्याजदरानुसार, तुम्हाला सुमारे 3949 रुपये व्याज मिळेल. म्हणजे 5 वर्षांनंतर तुम्हाला एकूण 33,949 रुपये मिळतील.
2. दरमहा 1000 रुपये गुंतवणूक: जर तुम्ही दरमहा 1000 रुपये जमा केले, तर 5 वर्षांत तुम्ही 60,000 रुपये जमा कराल. यावर तुम्हाला सुमारे 7898 रुपये व्याज मिळेल, आणि एकूण 67,898 रुपये मिळतील.
3. दरमहा 2000 रुपये गुंतवणूक: जर तुम्ही दरमहा 2000 रुपये जमा केले, तर 5 वर्षांत तुम्ही 1,20,000 रुपये जमा कराल. यावर तुम्हाला सुमारे 15,796 रुपये व्याज मिळेल, आणि एकूण 1,35,796 रुपये मिळतील.
4. दरमहा 5000 रुपये गुंतवणूक: जर तुम्ही दरमहा 5000 रुपये जमा केले, तर 5 वर्षांत तुम्ही 3,00,000 रुपये जमा कराल. यावर तुम्हाला सुमारे 39,491 रुपये व्याज मिळेल, आणि एकूण 3,39,491 रुपये मिळतील.
या कॅल्क्युलेशनमुळे तुम्हाला समजेल की, तुम्ही कितीही छोटी रक्कम जमा केली, तरी तुम्हाला चांगला परतावा मिळतो.
Post Office RD Scheme आणि SBI RD Scheme दोघांची तुलना
आता आपण Post Office RD Scheme ची तुलना SBI (स्टेट बँक ऑफ इंडिया) च्या RD स्कीमशी करूया. SBI मध्ये 5 वर्षांच्या RD साठी सध्या 6.5% वार्षिक व्याजदर मिळतो, तर पोस्ट ऑफिसमध्ये 6.7% व्याजदर मिळतो. म्हणजे पोस्ट ऑफिसमध्ये 0.2% जास्त व्याज मिळते.
उदाहरण: जर तुम्ही दरमहा 5000 रुपये जमा केले, तर:
- Post Office RD Scheme : 5 वर्षांत तुम्ही 3,00,000 रुपये जमा कराल, आणि 6.7% व्याजदरानुसार तुम्हाला 39,491 रुपये व्याज मिळेल. एकूण 3,39,491 रुपये मिळतील.
- SBI RD Scheme : 5 वर्षांत तुम्ही 3,00,000 रुपये जमा कराल, आणि 6.5% व्याजदरानुसार तुम्हाला 37,618 रुपये व्याज मिळेल. एकूण 3,37,618 रुपये मिळतील.
याचा अर्थ, Post Office RD Scheme मध्ये तुम्हाला SBI पेक्षा 1873 रुपये जास्त परतावा मिळेल. त्यामुळे पोस्ट ऑफिसची RD स्कीम जास्त फायदेशीर आहे.
Post Office RD Scheme चे फायदे
Post Office RD Scheme चे अनेक फायदे आहेत, जे सामान्य लोकांसाठी खूपच उपयुक्त आहेत. पहिला फायदा म्हणजे, ही योजना पूर्णपणे सुरक्षित आहे, कारण ती भारत सरकारद्वारे समर्थित आहे. तुमचे पैसे कधीही बुडणार नाहीत, याची सरकार हमी देते. दुसरा फायदा म्हणजे, तुम्ही अगदी 100 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता, त्यामुळे छोटे व्यापारी, रिक्षा चालक, भाजीवाले यांसारखे लोकही याचा लाभ घेऊ शकतात.
तिसरा फायदा म्हणजे, ही योजना शिस्तबद्ध बचतीला प्रोत्साहन देते. दरमहा ठराविक रक्कम जमा करावी लागते, त्यामुळे तुम्ही नियमितपणे बचत करता. याशिवाय, या स्कीममध्ये जॉइंट अकाउंटची सुविधा आहे, आणि ठेवीच्या रकमेवर 50 ते 100% पर्यंत कर्जाची सुविधाही मिळते.
या स्कीमच्या मर्यादा
या स्कीमच्या काही मर्यादाही आहेत, ज्या समजून घेणे गरजेचे आहे. पहिली मर्यादा म्हणजे, जर तुम्ही 5 वर्षांपूर्वी ही योजना बंद केली, तर तुम्हाला कमी परतावा मिळेल. 3 वर्षांनंतर बंद केल्यास तुम्हाला फक्त 4% व्याजदरानुसार परतावा मिळेल, जो पोस्ट ऑफिसच्या बचत खात्यासारखा आहे. दुसरे म्हणजे, 5 वर्षांपूर्वी पैसे काढण्याची परवानगी नाही, विशेष परिस्थिती वगळता.
तिसरे म्हणजे, या स्कीमवर कर लाभ मिळत नाही. तुम्ही जर आयकराच्या कक्षेत येत असाल, तर मिळणाऱ्या व्याजावर तुम्हाला कर भरावा लागू शकतो. पण जर तुमची वार्षिक कमाई आयकराच्या मर्यादेपेक्षा कमी असेल, तर तुम्हाला कर भरावा लागणार नाही.
खाते कसे उघडावे आणि हप्ता कसा भरावा?
Post Office RD Scheme चे खाते उघडणे खूपच सोपे आहे. तुम्ही तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये जा, आणि तिथे RD खाते उघडण्याचा फॉर्म मागा. तुम्हाला तुमचे आधार कार्ड, पॅन कार्ड, मतदान ओळखपत्र यापैकी कोणतेही ओळखपत्र द्यावे लागेल. याशिवाय, पासपोर्ट आकाराचा फोटो आणि किमान 100 रुपये जमा करावे लागतील. खाते उघडल्यानंतर तुम्ही दरमहा ठरलेल्या तारखेला हप्ता जमा करू शकता.
जर तुम्ही वेळेवर हप्ता भरला नाही, तर तुम्हाला 1% दंड आकारला जाईल. उदाहरणार्थ, जर तुमचा हप्ता 1000 रुपये असेल, तर तुम्हाला 10 रुपये दंड भरावा लागेल. जर तुम्ही सलग चार महिने हप्ता भरला नाही, तर तुमचे खाते बंद होऊ शकते. पण तुम्ही दंड भरून ते खाते पुन्हा सुरू करू शकता.
Post Office RD Scheme ही छोट्या गुंतवणूकदारांसाठी एक उत्तम पर्याय आहे. तुम्ही दरमहा 100 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकता, आणि 6.7% चक्रवाढ व्याजदरासह चांगला परतावा मिळवू शकता. ही योजना पूर्णपणे सुरक्षित आहे, आणि सरकारची हमी असल्यामुळे तुमचे पैसे कधीही बुडणार नाहीत. SBI च्या RD स्कीमपेक्षा पोस्ट ऑफिसची स्कीम जास्त परतावा देते, त्यामुळे हा एक चांगला पर्याय आहे.
Disclaimer :- या लेखात दिलेली माहिती फक्त सामान्य मार्गदर्शनासाठी आहे. कोणत्याही ठिकाणी गुंतवणुकीचा निर्णय घेण्याआधी, कृपया आपल्या आर्थिक सल्लागारांचा सल्ला घ्या. प्रत्येक योजनेचे नियम, अटी-शर्ती किंवा परतावा टक्केवारी नेहमी बदलत असतात. त्यामुळे लेख लिहिल्याच्या क्षणी दिलेली माहिती नंतर बदलू शकते.
