आजच्या डिजिटल युगात आपण सगळे आपल्या मोबाइलवर अवलंबून आहोत. पण तुम्हाला माहीत आहे का, की तुमच्या नावावर काही अनधिकृत सिम कार्ड्स असू शकतात, ज्याचा वापर फसवणूक किंवा बेकायदेशीर कामांसाठी होऊ शकतो? होय, हे खरं आहे! अनेकदा आपल्या ओळखपत्रांचा (जस की आधार कार्ड) गैरवापर करून आपल्या नावावर सिम कार्ड्स घेतली जातात, आणि आपल्याला याची कल्पनाही नसते.
पण आता काळजी करण्याची गरज नाही, कारण भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (DoT) एक खास पोर्टल सुरू केलं आहे, ज्याचं नाव आहे TAFCOP (Telecom Analytics for Fraud Management and Consumer Protection).
या पोर्टलच्या मदतीने तुम्ही 60 सेकंदात तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सर्व सिम कार्ड्स तपासू शकता आणि जर काही अनधिकृत सिम कार्ड आढळलं, तर ते बंदही करू शकता. याबाबत आपण TAFCOP पोर्टल काय आहे ? ते कसं वापरायचं ? आणि तुमच्या नावावर फसवणूक करणार सिम कार्ड कस ओळखायच याबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
TAFCOP पोर्टल म्हणजे काय?
TAFCOP म्हणजे Telecom Analytics for Fraud Management and Consumer Protection. हे पोर्टल भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (DoT) सुरू केलं आहे, ज्याचा मुख्य उद्देश आहे मोबाइल वापरकर्त्यांना त्यांच्या नावावर नोंदणीकृत सिम कार्ड्सची माहिती देणं आणि फसवणुकीपासून त्यांचं संरक्षण करणं.
हे वाचल का ? 10 वी आणि 12 वीचा निकाल कधी लागणार? बोर्डने दिली महत्त्वाची माहिती
आजकाल सायबर फसवणूक खूप वाढली आहे, आणि अनेकदा आपल्या ओळखपत्रांचा गैरवापर करून आपल्या नावावर सिम कार्ड्स घेतली जातात. या सिम कार्ड्सचा वापर बेकायदेशीर कामांसाठी होऊ शकतो, ज्यामुळे आपण अडचणीत येऊ शकतो. अशा परिस्थितीत TAFCOP पोर्टल आपल्यासाठी खूप उपयुक्त ठरतं.
TAFCOP पोर्टलचे फायदे
- सुरक्षा: तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सर्व सिम कार्ड्स एकाच ठिकाणी तपासता येतात.
- फसवणूक टाळता येते: जर अनधिकृत सिम कार्ड आढळलं, तर तुम्ही ते तात्काळ बंद करू शकता.
- सोपी प्रक्रिया: हे पोर्टल वापरण्यासाठी कोणतीही फी आकारली जात नाही, आणि प्रक्रिया खूपच सोपी आहे.
- सर्वांसाठी उपलब्ध: हे पोर्टल भारतातील सर्व राज्यांमध्ये वापरता येतं, मग तुम्ही महाराष्ट्रात असा किंवा इतर कुठल्याही राज्यात.
तुमच्या नावावर किती सिम कार्ड्स आहेत हे कसं तपासायचं?
TAFCOP पोर्टलवर तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सिम कार्ड्स तपासणं खूप सोपं आहे. यासाठी तुम्हाला फक्त एक सक्रिय मोबाइल नंबर आणि इंटरनेट कनेक्शन लागेल. तुमच्या नावावर किती सिम कार्ड्स आहेत हे तपासण्यासाठी खालील Steps चा वापर करा.
स्टेप 1: TAFCOP च्या अधिकृत वेबसाइटवर जा
- सर्वप्रथम तुमच्या मोबाइल किंवा कॉम्प्युटरच्या ब्राउझरमध्ये https://tafcop.sancharsaathi.gov.in ही वेबसाइट उघडा.
- ही वेबसाइट भारत सरकारची अधिकृत वेबसाइट आहे, त्यामुळे ती पूर्णपणे सुरक्षित आहे.
स्टेप 2: तुमचा मोबाइल नंबर टाका
- वेबसाइट उघडल्यानंतर, तुम्हाला एक बॉक्स दिसेल, जिथे तुम्हाला तुमचा 10-अंकी मोबाइल नंबर टाकायचा आहे.
- हा नंबर टाकल्यानंतर, खाली असलेला कॅप्चा कोड टाका (हा कोड तुम्ही रोबोट नाही हे तपासण्यासाठी असतो).
स्टेप 3: OTP मिळवा आणि लॉगिन करा
- कॅप्चा टाकल्यानंतर, “Request OTP” बटणावर क्लिक करा.
- तुमच्या मोबाइल नंबरवर एक 6-अंकी OTP (One-Time Password) येईल.
- हा OTP वेबसाइटवर टाका आणि “Validate OTP” बटणावर क्लिक करा.
स्टेप 4: तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सिम कार्ड्स पाहा
- OTP व्हेरिफाय झाल्यानंतर, तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सर्व मोबाइल नंबरची यादी स्क्रीनवर दिसेल.
- ही यादी नीट तपासा. यात तुम्ही वापरत असलेले आणि न वापरत असलेले सर्व नंबर दिसतील.
स्टेप 5: अनधिकृत सिम कार्ड बंद करा (तुमच्या नावावर अनोळखी नंबर असल्यास)
- जर यादीत असा कोणता नंबर दिसला, जो तुम्ही वापरत नाही किंवा तुमच्या माहितीशिवाय नोंदणीकृत आहे, तर तुम्ही तो बंद करू शकता.
- त्या नंबरच्या शेजारी असलेल्या “Not My Number” किंवा “Report” पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमची तक्रार नोंदवली जाईल, आणि काही दिवसांत तो नंबर बंद केला जाईल.
स्टेप 6: तक्रारीची स्थिती तपासा
- तुम्ही नोंदवलेल्या तक्रारीची स्थिती तपासण्यासाठी, पुन्हा पोर्टलवर लॉगिन करा.
- “Request Status” पर्यायावर क्लिक करा आणि तुम्हाला मिळालेला Ticket ID टाका.
- तुमच्या तक्रारीचं काय झालं, हे तुम्हाला कळेल.
अनधिकृत सिम कार्ड का धोकादायक आहे?
आपल्या नावावर नोंदणीकृत अनधिकृत सिम कार्ड असणं खूप धोकादायक ठरू शकतं. अशा सिम कार्ड्समुळे अनेक प्रकारच्या फसवणुकी होऊ शकतात. चला, काही उदाहरणं पाहूया.
1. सिम स्वॅप फसवणूक
- या प्रकारात फसवणूक करणारा तुमच्या नावावर सिम कार्ड घेतो आणि तुमच्या बँक खात्याशी जोडलेल्या नंबरवर OTP मिळवतो.
- यामुळे तुमचं बँक खातं रिकामं होऊ शकतं.
2. कॉल फॉरवर्डिंग फसवणूक
- अनधिकृत सिम कार्डद्वारे तुमचे कॉल्स दुसऱ्या नंबरवर फॉरवर्ड केले जाऊ शकतात.
- यामुळे तुम्हाला येणारे महत्त्वाचे कॉल्स फसवणूक करणाऱ्याला जातात, आणि तुम्हाला त्याची माहितीही नसते.
3. आंतरराष्ट्रीय कॉल्स आणि डेटा वापर
- काही फसवणूक करणारे तुमच्या नावावर सिम कार्ड घेऊन त्यावर आंतरराष्ट्रीय कॉल्स किंवा डेटा वापरतात.
- यामुळे तुम्हाला मोठं बिल येऊ शकतं, आणि तुम्हाला याची कल्पनाही नसते.
4. बेकायदेशीर कामांसाठी वापर
- अनधिकृत सिम कार्डचा वापर बेकायदेशीर कामांसाठी, जसं की दहशतवादी कृत्ये किंवा फसवणूक, यासाठी होऊ शकतो.
- अशा प्रकरणात तुम्हाला कायदेशीर अडचणींना सामोरं जावं लागू शकतं.
TAFCOP पोर्टल वापरताना काय काळजी घ्यावी?
TAFCOP पोर्टल वापरणं सोपं आणि सुरक्षित आहे, पण तरीही काही गोष्टींची काळजी घेणं गरजेचं आहे. चला, या टिप्स पाहूया.
1) तुमचा नंबर नीट तपासा :- तुम्ही वापरत असलेला नंबरच TAFCOP पोर्टलवर टाका. चुकीचा नंबर टाकल्यास तुम्हाला योग्य माहिती मिळणार नाही.
2) OTP कोणाशीही शेअर करू नका :- TAFCOP पोर्टलवरून मिळालेला OTP हा तुमच्यासाठीच आहे. तो कोणाशीही शेअर करू नका, नाहीतर तुमची माहिती धोक्यात येऊ शकते.
3) अनधिकृत नंबर बंद करताना सावध रहा :- जेव्हा तुम्ही “Not My Number” पर्याय निवडता, तेव्हा नीट तपासा की तो नंबर खरंच तुमचा नाही. चुकून तुमचा स्वतःचा नंबर बंद झाला, तर तो पुन्हा सुरू करणं अवघड होऊ शकत.
4) नियमित तपासणी करा :- तुमच्या नावावर नवीन सिम कार्ड नोंदणीकृत झालं आहे का, हे तपासण्यासाठी दर 3-4 महिन्यांनी TAFCOP पोर्टलवर तपासणी करा.
5) अधिकृत वेबसाइटच वापरा :- TAFCOP ची अधिकृत वेबसाइट https://tafcop.sancharsaathi.gov.in आहे. इतर कोणत्याही वेबसाइटवर तुमची माहिती टाकू नका, नाहीतर तुमची फसवणूक होऊ शकते.
एक व्यक्ती आपल्या नावाने किती सिम कार्ड्स घेऊ शकतो ?
भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (DoT) एका व्यक्तीला किती सिम कार्ड्स घेता येतील, याबाबत स्पष्ट नियम बनवले आहेत. चला, हे नियम पाहूया.
- जास्तीत जास्त मर्यादा: एका व्यक्तीच्या नावावर जास्तीत जास्त 9 सिम कार्ड्स नोंदणीकृत असू शकतात.
- जर मर्यादा ओलांडली तर काय? जर तुमच्या नावावर 9 पेक्षा जास्त सिम कार्ड्स नोंदणीकृत असतील, तर तुम्हाला SMS द्वारे माहिती दिली जाईल. तुम्हाला TAFCOP पोर्टलवर जाऊन अतिरिक्त सिम कार्ड्स बंद करावे लागतील.
- विशेष परिस्थिती: काही राज्यांमध्ये (जसं की जम्मू-काश्मीर, आसाम, आणि ईशान्येकडील राज्ये), ही मर्यादा 6 सिम कार्ड्स इतकी आहे.
कॉर्पोरेट कनेक्शन्सचं काय?
- जर तुम्ही कंपनीच्या नावावर सिम कार्ड घेतलं असेल, तर ती सिम कार्ड्स तुमच्या वैयक्तिक नावावर नोंदणीकृत होत नाहीत.
- पण जर तुमच्या नावावर कॉर्पोरेट कनेक्शन नोंदणीकृत असेल, तर ते TAFCOP पोर्टलवर दिसेल. अशा वेळी तुम्हाला तुमच्या कंपनीशी संपर्क साधून ही माहिती तपासावी लागेल.
सायबर फसवणुकीपासून कसं वाचायचं?
आजकाल सायबर फसवणूक खूप वाढली आहे, आणि अनेकदा आपली ओळख चोरी करून आपल्या नावावर सिम कार्ड्स घेतली जातात. अशा फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी काही सोप्या टिप्स पाहूया.
1. तुमची ओळखपत्रं सुरक्षित ठेवा
- तुमचं आधार कार्ड, पॅन कार्ड, किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स कोणालाही देऊ नका.
- जर तुम्हाला कुठे तुमची ओळखपत्रं द्यायची असतील, तर त्याची कॉपी देताना “For Specific Purpose Only” असं लिहून द्या.
2. अनोळखी कॉल्स आणि मेसेजेसपासून सावध रहा
- जर तुम्हाला अनोळखी नंबरवरून कॉल किंवा मेसेज येत असतील, तर त्यांना प्रतिसाद देऊ नका.
- अनेकदा फसवणूक करणारे तुम्हाला कॉल करून तुमची माहिती मिळवण्याचा प्रयत्न करतात.
3. तुमचं आधार कार्ड लिंकिंग तपासा
- तुमचं आधार कार्ड कोणत्या मोबाइल नंबरशी लिंक आहे, हे UIDAI च्या वेबसाइटवरून तपासा.
- जर तुमचा नंबर लिंक नसेल, तर तो लिंक करा, जेणेकरून तुम्हाला तुमच्या आधार कार्डशी संबंधित सर्व अपडेट्स मिळतील.
4. अनधिकृत सिम कार्ड तात्काळ बंद करा
- TAFCOP पोर्टलवर तुमच्या नावावर अनधिकृत सिम कार्ड आढळलं, तर ते तात्काळ बंद करा.
- यामुळे पुढील फसवणूक टाळता येईल.
5. सायबर क्राइम हेल्पलाइन
- जर तुम्हाला फसवणुकीचा संशय आला, तर तात्काळ सायबर क्राइम हेल्पलाइन 1930 वर संपर्क साधा.
- तुम्ही तुमच्या जवळच्या पोलिस स्टेशनमध्येही तक्रार नोंदवू शकता.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
TAFCOP पोर्टल वापरण्यासाठी पैसे लागतात का?
नाही, TAFCOP पोर्टल वापरण्यासाठी कोणतीही फी लागत नाही. हे भारत सरकारचं पोर्टल आहे, आणि ते पूर्णपणे मोफत आहे.
TAFCOP पोर्टल सर्व राज्यांमध्ये उपलब्ध आहे का?
होय, TAFCOP पोर्टल भारतातील सर्व राज्यांमध्ये उपलब्ध आहे. तुम्ही महाराष्ट्रात असाल किंवा इतर कुठल्या राज्यात, तुम्ही हे पोर्टल वापरू शकता.
अनधिकृत सिम कार्ड बंद करण्यासाठी किती वेळ लागतो?
तुम्ही तक्रार नोंदवल्यानंतर, ती तपासली जाते आणि साधारणपणे काही दिवसांत (5-7 दिवस) तो नंबर बंद केला जातो.
माझ्या नावावर 9 पेक्षा जास्त सिम कार्ड्स असतील तर काय करावं?
तुम्हाला SMS द्वारे माहिती मिळेल. तुम्ही TAFCOP पोर्टलवर लॉगिन करून अतिरिक्त सिम कार्ड्स बंद करू शकता.
एका व्यक्तीच्या नावावर किती सीम कार्डस् घेऊ शकतो.
एका व्यक्तीच्या नावावर जास्तीत जास्त 9 सिम कार्ड्स नोंदणीकृत असू शकतात.
आजच्या डिजिटल युगात आपली ओळख सुरक्षित ठेवणं खूप महत्त्वाचं आहे. TAFCOP पोर्टलच्या मदतीने तुम्ही तुमच्या नावावर नोंदणीकृत सर्व सिम कार्ड्स 60 सेकंदात तपासू शकता आणि अनधिकृत सिम कार्ड्स बंद करू शकता. हे पोर्टल वापरणं सोपं, सुरक्षित आणि मोफत आहे, आणि यामुळे तुम्ही सायबर फसवणुकीपासून स्वतःचं संरक्षण करू शकता.
तुम्ही अजून तुमच्या नावावर किती सिम कार्ड्स आहेत हे तपासलं नाही का? मग आत्ताच https://tafcop.sancharsaathi.gov.in वर जा आणि तुमची माहिती तपासा. तुमच्या नावावर अनधिकृत सिम कार्ड आढळलं का? किंवा या पोर्टलचा वापर करून तुम्हाला कसा अनुभव आला? तुमच्या प्रतिक्रिया आम्हाला कमेंटमध्ये नक्की सांगा!
