पहेलगाम हल्ल्यानंतर भारत-पाकिस्तान तणाव: पाकिस्तानचा मिसाइल चाचणीचा इशारा, भारताची INS सूरतने MRSAM ची यशस्वी चाचणी

या घटनेनंतर भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव खूप वाढला आहे. 24 एप्रिल 2025 रोजी पाकिस्तानने कराची किनाऱ्यावर सर्फेस-टू-सर्फेस मिसाइल चाचणीचा इशारा दिला, तर भारतानेही त्याच दिवशी INS सूरत या युद्धनौकेवरून मीडियम रेंज सर्फेस-टू-एअर मिसाइल (MRSAM) ची यशस्वी चाचणी करून आपली ताकद दाखवली. आज आपण या दोन्ही घटनांबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत, आणि याचा भारत-पाकिस्तान संबंधांवर काय परिणाम होऊ शकतो, हे समजून घेऊया.

पहेलगाम हल्ला – संपूर्ण माहिती

22 एप्रिल 2025 रोजी पहेलगाममधील बैसरण व्हॅली, ज्याला ‘मिनी स्वित्झर्लंड’ म्हणूनही ओळखलं जातं, तिथे सात दहशतवाद्यांनी हल्ला केला. हे दहशतवादी लष्करी गणवेशात होते, ज्यामुळे सुरुवातीला लोकांना वाटलं की हे सैनिक आहेत. पण त्यांनी पर्यटकांवर अंदाधुंद गोळीबार सुरू केला. त्यांनी पर्यटकांना त्यांचं नाव आणि धर्म विचारला, आणि गैर-मुस्लिम पुरुषांना गोळ्या घातल्या. या हल्ल्यात 26 जणांचा मृत्यू झाला, ज्यामध्ये 25 भारतीय पर्यटक, दोन स्थानिक आणि दोन परदेशी पर्यटक (नेपाल आणि UAE मधील) यांचा समावेश होता. याशिवाय 20 हून अधिक जण जखमी झाले.

• हल्ल्याचं नियोजन: दहशतवाद्यांनी हल्ल्यापूर्वी बैसरण व्हॅलीची रेकी (पाहणी) केली होती. त्यांनी स्थानिक दहशतवाद्यांसोबत आणि ओव्हर ग्राउंड वर्कर्ससोबत मिळून ही योजना आखली होती.
• हल्ल्यामागचं कारण: द रेसिस्टन्स फ्रंट (TRF) ने हल्ल्याची जबाबदारी घेतली. त्यांनी सांगितलं की हा हल्ला गैर-काश्मिरींना काश्मीरमध्ये स्थायिक होण्यापासून रोखण्यासाठी आणि तिथल्या लोकसंख्येची रचना बदलण्याचा कथित प्रयत्न थांबवण्यासाठी केला.
• हल्ल्याचं स्वरूप: हल्लेखोरांपैकी काही पाकिस्तानी होते, तर काही स्थानिक होते. त्यांनी पास्टो भाषेत बोलताना ऐकण्यात आलं, जे त्यांच्या पाकिस्तानी मूळचा पुरावा आहे.

भारताची कठोर कारवाई

या हल्ल्याला जबाबदार धरण्यासाठी भारताने तातडीने कठोर पावले उचलली. 23 एप्रिल 2025 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली कॅबिनेट सुरक्षा समितीची बैठक झाली, ज्यामध्ये काही महत्त्वाचे निर्णय घेण्यात आले:

• सिंधू जल करार रद्द: भारताने 1960 चा सिंधू जल करार रद्द केला, ज्यामुळे पाकिस्तानला मोठा धक्का बसणार आहे. या करारानुसार, सिंधू नदी आणि तिच्या उपनद्यांचं पाणी भारत आणि पाकिस्तानमध्ये विभागलं जात होतं.
• राजनैतिक संबंध कमी: भारताने पाकिस्तानसोबत राजनैतिक संबंध कमी केले. भारतातील पाकिस्तानी दूतावास बंद करण्यात आला, आणि पाच अधिकाऱ्यांना हकालपट्टी करण्यात आली.
• व्हिसा बंदी: पाकिस्तानी नागरिकांना भारतात येण्यासाठी व्हिसा बंद करण्यात आला. जे आधीच भारतात आहेत, त्यांना 48 तासांत परत जाण्याचे आदेश देण्यात आले.
• अटारी-वाघा सीमा बंद: 1 मे 2025 पर्यंत अटारी-वाघा सीमा तपासणी नाका बंद करण्यात आला.
• पाकिस्तानी राजदूताला समन्स: भारताने पाकिस्तानच्या दिल्लीतील सर्वोच्च राजदूत साद अहमद वार्राईच यांना समन्स पाठवला आणि त्यांना औपचारिक नोटिस दिली.

या कारवायांमुळे भारताने आपली कठोर भूमिका स्पष्ट केली, आणि पाकिस्तानवर राजकीय आणि आर्थिक दबाव वाढवला.

पाकिस्तानचा मिसाइल चाचणीचा इशारा

पहेलगाम हल्ल्यानंतर भारताने ज्या कठोर कारवाया केल्या, त्यामुळे पाकिस्तानवर खूप दबाव आला. या दबावाखाली पाकिस्तानने 24 एप्रिल 2025 रोजी एक मोठा इशारा दिला. पाकिस्तानने सांगितलं की ते 24-25 एप्रिल 2025 रोजी कराची किनाऱ्यावर सर्फेस-टू-सर्फेस मिसाइल चाचणी करणार आहेत. ही चाचणी त्यांच्या विशेष आर्थिक क्षेत्रात (Exclusive Economic Zone) होणार आहे. भारतीय संरक्षण यंत्रणांनी या घटनेवर बारकाईने लक्ष ठेवायला सुरुवात केली आहे.

• चाचणीचं ठिकाण: ही मिसाइल चाचणी कराची किनाऱ्यावर होणार आहे.
• चाचणीचं स्वरूप: ही सर्फेस-टू-सर्फेस मिसाइल आहे, जी जमिनीवरून जमिनीवर हल्ला करू शकते.
• भारताची प्रतिक्रिया: भारतीय संरक्षण यंत्रणा या चाचणीवर लक्ष ठेवत आहेत, आणि त्यांनी सावधगिरी बाळगली आहे.

पाकिस्तानने हा इशारा भारताच्या कठोर कारवायांनंतर दिल्यामुळे, हा त्यांचा भारताला संदेश असल्याचं मानलं जात आहे. काही तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की, भारताने सिंधू जल करार रद्द केल्यामुळे पाकिस्तानवर खूप दबाव आहे, आणि या मिसाइल चाचणीच्या इशाऱ्यामागे त्यांची हताशपणा दिसतो.

भारताची INS सूरतवरून MRSAM ची यशस्वी चाचणी

पाकिस्तानच्या मिसाइल चाचणीच्या इशाऱ्याला प्रत्युत्तर देत भारतानेही आपली ताकद दाखवली. 24 एप्रिल 2025 रोजी भारतीय नौदलाने INS सूरत या अत्याधुनिक युद्धनौकेवरून मीडियम रेंज सर्फेस-टू-एअर मिसाइल (MRSAM) ची यशस्वी चाचणी केली. ही चाचणी अरब सागरात झाली, आणि त्यात एका समुद्री सतहेजवळ उडणाऱ्या लक्ष्याला हवेतच नष्ट करण्यात आलं.

• INS सूरत: INS सूरत हे भारतीय नौदलाचं नवीनतम आणि अत्याधुनिक विध्वंसक जहाज आहे. हे जहाज अनेक आधुनिक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज आहे.
• MRSAM ची चाचणी: MRSAM ही मिसाइल मध्यम पल्ल्याची आहे, आणि ती जमिनीवरून हवेत हल्ला करू शकते. या चाचणीत तिने एका समुद्री सतहेजवळ उडणाऱ्या लक्ष्याला हवेतच नष्ट केलं.
• चाचणीचं महत्त्व: ही चाचणी भारताच्या संरक्षण ताकदीचं प्रतीक आहे. पाकिस्तानच्या मिसाइल चाचणीच्या इशाऱ्याला हे एक स्पष्ट आणि कठोर उत्तर आहे.

या चाचणीमुळे भारताने आपली संरक्षण तयारी आणि ताकद जगासमोर दाखवली. ही चाचणी यशस्वी झाल्याने भारतीय नौदलाच्या क्षमतेवर सर्वांचा विश्वास वाढला आहे.

भारत-पाकिस्तान तणाव: आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया

पहेलगाम हल्ला आणि त्यानंतरच्या भारताच्या कारवायांमुळे आंतरराष्ट्रीय समुदायातही खळबळ उडाली आहे. अनेक देशांनी या घटनांवर आपली प्रतिक्रिया दिली:

• पाकिस्तान: पाकिस्तानचे संरक्षणमंत्री ख्वाजा आसिफ यांनी सांगितलं की, या हल्ल्याशी पाकिस्तानचा काहीही संबंध नाही. पण भारतीय अधिकाऱ्यांना त्यांच्या या दाव्यावर विश्वास नाही.
• चीन: चीनच्या परराष्ट्रमंत्र्याने हल्ल्याबद्दल धक्का व्यक्त केला आणि भारताला सहानुभूती दर्शवली.
• अमेरिका: अमेरिकेचे माजी पेंटागॉन अधिकारी मायकेल रुबिन यांनी पाकिस्तानवर कठोर टीका केली. त्यांनी अमेरिकेला पाकिस्तानला दहशतवाद प्रायोजक देश म्हणून घोषित करण्याची मागणी केली.
• बांगलादेश आणि श्रीलंका: या देशांनीही हल्ल्याचा निषेध केला आणि भारताला पाठिंबा दर्शवला.

या प्रतिक्रियांमधून हे स्पष्ट होतं की, आंतरराष्ट्रीय समुदाय या हल्ल्याला आणि दहशतवादाला गांभीर्याने घेत आहे.

पाकिस्तानवर होणारे परिणाम

सिंधू जल करार रद्द झाल्याने आणि भारताने घेतलेल्या इतर कठोर पावलांमुळे पाकिस्तानवर खूप मोठा परिणाम होणार आहे:

• पाणीटंचाई: सिंधू नदी आणि तिच्या उपनद्यांचं पाणी पाकिस्तानच्या शेतीसाठी खूप महत्त्वाचं आहे. या कराराच्या रद्दीमुळे पाकिस्तानात पाण्याचा तीव्र तुटवडा निर्माण होईल.
• आर्थिक संकट: पाकिस्तानची 80% शेती या पाण्यावर अवलंबून आहे. पाणीटंचाईमुळे शेती प्रभावित होईल, आणि त्यामुळे अन्नसंकट आणि बेरोजगारी वाढेल.
• शहरांवर परिणाम: कराची, लाहोर, मुलतानसारख्या शहरांमध्ये वीज निर्मिती आणि उद्योगांवर परिणाम होईल, कारण ही शहरं सिंधू नदीच्या पाण्यावर अवलंबून आहेत.
• सुरक्षा धोका: भारताच्या कठोर कारवायांमुळे पाकिस्तानने लाइन ऑफ कंट्रोलवर हाय अलर्ट जारी केला आहे. तिथे 42 दहशतवादी लॉन्च पॅड्स सक्रिय असल्याची माहिती आहे.

भारताची संरक्षण तयारी

पहेलगाम हल्ल्यानंतर भारताने आपली संरक्षण तयारी वाढवली आहे. INS सूरतवरून MRSAM ची चाचणी हा त्याचाच एक भाग आहे. याशिवाय:

• जम्मू-काश्मीरमध्ये सुरक्षा: जम्मू-काश्मीरमध्ये सैन्य, CRPF आणि स्थानिक पोलिसांची अतिरिक्त तैनाती करण्यात आली आहे.
• शोधमोहीम: हल्लेखोरांचा शोध घेण्यासाठी संयुक्त शोधमोहीम सुरू करण्यात आली आहे.
• पर्यटकांसाठी उपाय: अडकलेल्या पर्यटकांना परत आणण्यासाठी विशेष विमानांची व्यवस्था करण्यात आली आहे. महाराष्ट्रातील 65 पर्यटकांना 24 एप्रिलच्या पहाटे मुंबईत परत आणण्यात आलं.

भविष्यातील शक्यता

पहेलगाम हल्ला आणि त्यानंतरच्या घटनांमुळे भारत-पाकिस्तान संबंध खूप तणावपूर्ण झाले आहेत. भविष्यात काय होऊ शकतं, याचा अंदाज घेऊया:

• सैन्य कारवाई: काही तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की, भारत पुन्हा सर्जिकल स्ट्राइक किंवा एअर स्ट्राइकसारखी कारवाई करू शकतो, जसं त्याने 2016 आणि 2019 मध्ये केलं होतं.
• लाइन ऑफ कंट्रोलवर तणाव: लाइन ऑफ कंट्रोलवर चकमकी वाढण्याची शक्यता आहे, कारण पाकिस्तानने तिथे हाय अलर्ट जारी केला आहे.
• आंतरराष्ट्रीय दबाव: आंतरराष्ट्रीय समुदायाचा दबाव पाकिस्तानवर वाढू शकतो, विशेषतः अमेरिकेने जर पाकिस्तानला दहशतवाद प्रायोजक देश म्हणून घोषित केलं तर.

भारताची ताकद आणि कठोर भूमिका

पहेलगाम दहशतवादी हल्ल्याने भारताला पुन्हा एकदा दहशतवादाविरुद्ध कठोर पावले उचलण्यास भाग पाडले. भारताने सिंधू जल करार रद्द करून आणि राजनैतिक संबंध कमी करून आपली भूमिका स्पष्ट केली. त्याचबरोबर INS सूरतवरून MRSAM ची यशस्वी चाचणी करून भारताने आपली संरक्षण ताकद जगासमोर दाखवली. दुसरीकडे, पाकिस्तानने मिसाइल चाचणीचा इशारा देऊन आपला हताशपणा दाखवला आहे. या सगळ्या घटनांमुळे भारत-पाकिस्तान संबंध अधिक तणावपूर्ण झाले आहेत. तुम्हाला भारताच्या या पावलांबद्दल काय वाटतं? तुमचं मत कमेंटमध्ये नक्की सांगा!