भारतातील कोट्यवधी शेतकऱ्यांसाठी केंद्र सरकारची प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (पीएम किसान) आणि महाराष्ट्र सरकारची नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना आर्थिक आधार देत आहेत. या दोन्ही योजनांमुळे शेतकऱ्यांना वर्षाला एकूण 12,000 रुपये मिळतात, जे तीन हप्त्यांमध्ये प्रत्येकी 4,000 रुपये (2,000 रुपये पीएम किसान + 2,000 रुपये नमो शेतकरी) दिले जातात.
सध्या शेतकऱ्यांमध्ये या योजनेच्या पुढील हप्त्याबाबत उत्सुकता आहे. 4 जुलै 2025 पर्यंत सरकारने अधिकृत तारीख जाहीर केलेली नाही, परंतु विश्वसनीय सूत्रांनुसार, हप्ता 13 ते 18 जुलै 2025 दरम्यान जमा होण्याची शक्यता आहे.
केंद्र सरकारने फेब्रुवारी 2019 मध्ये पीएम किसान सन्मान निधी योजना सुरू केली. या योजनेंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये तीन हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी 2,000 रुपये) थेट त्यांच्या आधार-लिंक्ड बँक खात्यात जमा केले जातात. ही रक्कम शेतकऱ्यांच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि शेतीसाठी आवश्यक खर्च भागवण्यासाठी दिली जाते.
- हप्त्यांचे वेळापत्रक:
- पहिला हप्ता: एप्रिल ते जुलै
- दुसरा हप्ता: ऑगस्ट ते नोव्हेंबर
- तिसरा हप्ता: डिसेंबर ते मार्च
30 सप्टेंबर 2024 पर्यंत, महाराष्ट्रातील सुमारे 1.20 कोटी शेतकरी कुटुंबांना 17 हप्त्यांमध्ये 31,511 कोटी रुपये जमा करण्यात आले आहेत.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी
महाराष्ट्र सरकारने 2023-24 मध्ये नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना सुरू केली. ही योजना पीएम किसान योजनेच्या धर्तीवर आहे, ज्यामध्ये पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी अतिरिक्त 6,000 रुपये (प्रत्येकी 2,000 रुपये तीन हप्त्यांमध्ये) दिले जातात. यामुळे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना एकूण 12,000 रुपये वार्षिक अनुदान मिळते.
- पात्रता: पीएम किसान योजनेसाठी पात्र असलेले सर्व शेतकरी स्वयंचलितपणे नमो शेतकरी योजनेसाठी पात्र ठरतात. वेगळी नोंदणी आवश्यक नाही.
- हप्त्यांचे वितरण: 2023-24 आणि 2024-25 मध्ये आतापर्यंत चार हप्त्यांमध्ये 91.45 लाख शेतकऱ्यांना 2,254.96 कोटी रुपये वितरित झाले आहेत.
पुढील हप्त्याची तारीख: काय आहे अपडेट?
4 जुलै 2025 पर्यंत केंद्र आणि महाराष्ट्र सरकारने पुढील हप्त्याची अधिकृत तारीख जाहीर केलेली नाही. तथापि, विश्वसनीय सूत्रांनुसार, 9 जुलै 2025 नंतर तारीख जाहीर होण्याची शक्यता आहे, आणि हप्ता 13 ते 18 जुलै 2025 दरम्यान शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होईल. यापूर्वी, 5 ऑक्टोबर 2024 रोजी पीएम किसानचा 18वा आणि नमो शेतकरी योजनेचा 5वा हप्ता वाशिम येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते वितरित झाला होता.
हप्त्याच्या वितरणात विलंबाची प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- केवायसी अपडेट: अनेक शेतकऱ्यांनी अद्याप eKYC पूर्ण केलेली नाही. eKYC नसल्यास हप्ता जमा होत नाही.
- वॉलंटरी सरेंडर: काही शेतकऱ्यांनी स्वेच्छेने योजनेतून माघार घेतल्यामुळे पात्रता तपासणी प्रक्रिया सुरू आहे.
- पंतप्रधानांचा परदेश दौरा: पंतप्रधानांचा परदेश दौरा 4 जुलै 2025 पर्यंत सुरू असल्याने हप्त्याच्या घोषणेत विलंब झाला आहे.
अपेक्षित तारीख
- घोषणा: 9 जुलै 2025 नंतर
- वितरण: 13 ते 18 जुलै 2025
- लाभार्थी: अंदाजे 93.30 लाख शेतकरी
शेतकऱ्यांना सल्ला आहे की, ते नियमितपणे अधिकृत वेबसाइट्स (pmkisan.gov.in आणि namoshetkariyojana.in) तपासाव्यात आणि अफवांवर विश्वास ठेवू नये.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
पात्रता तपासणी आणि केवायसी
हप्ता मिळण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील गोष्टी तपासाव्या:
- पात्रता तपासणी: शेतकऱ्यांनी pmkisan.gov.in वर जाऊन “Beneficiary Status” पर्यायावर क्लिक करून आपला आधार क्रमांक टाकावा. यामुळे त्यांना त्यांच्या अर्जाची आणि हप्त्याची स्थिती कळेल.
- eKYC पूर्ण करा: eKYC ऑनलाइन OTP-द्वारे किंवा नजीकच्या CSC केंद्रावर बायोमेट्रिकद्वारे पूर्ण करता येते. 31 मे 2025 पर्यंत eKYC पूर्ण करणे अनिवार्य आहे.
- आधार-लिंक्ड बँक खाते: हप्ता फक्त डीबीटी-सक्षम बँक खात्यात जमा होतो. त्यामुळे बँक खाते आधारशी लिंक्ड असावे.
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- जमिनीचे कागदपत्र
- बँक खात्याचा तपशील (IFSC कोड, खाते क्रमांक)
- निवास प्रमाणपत्र
नोंदणी प्रक्रिया
जर तुम्ही अद्याप पीएम किसान योजनेसाठी नोंदणी केलेली नसेल, तर खालील पायऱ्या फॉलो करा:
- pmkisan.gov.in वर जा.
- “New Farmer Registration” पर्याय निवडा.
- आधार क्रमांक, मोबाइल नंबर आणि राज्य निवडा.
- विचारलेली माहिती भरा आणि फॉर्म सबमिट करा.
नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र नोंदणी आवश्यक नाही, कारण पीएम किसानचे लाभार्थी स्वयंचलितपणे पात्र ठरतात.
हप्त्याच्या विलंबाची कारणे आणि उपाय
विलंबाची कारणे
- केवायसी अपूर्णता: अनेक शेतकऱ्यांनी eKYC पूर्ण केलेली नाही, ज्यामुळे त्यांचा हप्ता अडकतो.
- वॉलंटरी सरेंडर: काही शेतकऱ्यांनी स्वेच्छेने योजनेतून माघार घेतली आहे, ज्यामुळे पात्रता तपासणी प्रक्रिया जटिल झाली आहे.
- प्रशासकीय विलंब: पंतप्रधानांचा परदेश दौरा आणि प्रशासकीय प्रक्रियेमुळे घोषणा आणि वितरणात विलंब होत आहे.
उपाय
- जागरूकता मोहिमा: सरकारने गावागावात eKYC आणि पात्रता तपासणीबाबत शिबिरे आयोजित करावीत.
- हेल्पलाइन: महाराष्ट्र कृषी विभागाची हेल्पलाइन (020-25538755) आणि ईमेल (commagricell@gmail.com) शेतकऱ्यांना समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी उपलब्ध आहे.
- CSC केंद्रे: शेतकऱ्यांनी जवळच्या CSC केंद्रावर जाऊन eKYC आणि नोंदणी पूर्ण करावी.
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला: अफवांपासून सावध रहा
सध्या सोशल मीडियावर आणि इतर माध्यमांवर हप्त्याच्या तारखांबाबत अनेक अफवा पसरत आहेत. उदाहरणार्थ, काहींनी दावा केला की हप्ता 5 जुलै 2025 रोजी जमा होईल, जो खोटा आहे. शेतकऱ्यांनी फक्त अधिकृत वेबसाइट्स आणि सरकारी घोषणांवर विश्वास ठेवावा. pmkisan.gov.in आणि namoshetkariyojana.in वर नियमित अपडेट्स तपासावेत.
