सोने हे भारतीयांसाठी नेहमीच खास आहे—मग ते गुंतवणुकीसाठी असो, दागिन्यांसाठी असो, की लग्नासारख्या सांस्कृतिक परंपरांसाठी. दुबई हे जागतिक सोन्याचे केंद्र म्हणून ओळखले जाते आणि त्यामुळे अनेकांना प्रश्न पडतो: दुबईतून सोने स्वस्त आहे का? आणि त्याहून महत्त्वाचे म्हणजे, भारतात किती सोने करमुक्त आणता येते? जर तुम्ही दुबईला जाण्याचा विचार करत असाल किंवा सोने खरेदीचे पर्याय शोधत असाल, तर हा लेख तुमच्यासाठी आहे. सोन्याच्या किंमतींच्या तुलनेपासून ते भारतीय सीमाशुल्क नियमांपर्यंत, आम्ही तुम्हाला एप्रिल 2025 पर्यंतच्या नवीन माहितीसह सर्व काही सांगणार आहोत.
दुबई का आहे सोनेखरेदीचे स्वर्ग?
दुबईला “सोन्याचे शहर” म्हणतात आणि दरवर्षी लाखो सोने खरेदीदार, विशेषतः भारतीय, तिथे जातात. दिरा येथील प्रसिद्ध गोल्ड आणि दुबई मॉलसारख्या आधुनिक मॉल्समध्ये दागिन्यांपासून ते सोन्याच्या बिस्किटांपर्यंत सर्व काही मिळते. पण दुबईत सोने भारतापेक्षा स्वस्त का आहे?
- करमुक्त खरेदी: भारतात सोन्यावर 3% जीएसटी लागतो, पण दुबईत सोन्याच्या दागिन्यांवर किंवा बिस्किटांवर जीएसटी किंवा व्हॅट नाही. त्यामुळे किंमत कमी होते.
- कमी आयात शुल्क: दुबईत सोन्यावर आयात शुल्क जवळपास नाही, तर भारतात आयात शुल्कामुळे किंमत वाढते.
- स्पर्धात्मक किंमती: दुबईत असंख्य सोन्याचे व्यापारी असल्याने ग्राहकांना चांगले सौदे आणि कमी मेकिंग चार्जेस मिळतात.
उदाहरणार्थ, एप्रिल 2025 मध्ये दुबईत 24 कॅरेट सोन्याची किंमत प्रति ग्रॅम सुमारे 313 दिरहम (अंदाजे ₹7,100) असू शकते, तर भारतात तीच किंमत ₹8,200 प्रति ग्रॅमच्या आसपास आहे. हे 5-10% चे अंतर दुबईला आकर्षक बनवते—पण तुम्हाला भारतात सोने आणण्याचे नियम माहीत असणे गरजेचे आहे.
भारतात किती सोने करमुक्त आणता येते?
भारतीय केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळ (CBIC) ने सोन्याच्या आयातीवर कडक नियम बनवले आहेत. तुम्ही किती सोने करमुक्त आणू शकता हे तुमच्या लिंगावर, निवासी स्थितीवर आणि सोन्याच्या प्रकारावर अवलंबून आहे:
- पुरुष प्रवासी: परदेशातून परतणारे भारतीय पुरुष एका वर्षापेक्षा जास्त काळ तिथे राहिले असतील तर 20 ग्रॅम सोन्याचे दागिने (₹50,000 पेक्षा कमी किंमतीचे) करमुक्त आणू शकतात.
- महिला प्रवाशी: महिलांना जास्त मर्यादा आहे—40 ग्रॅम सोन्याचे दागिने (₹1,00,000 पेक्षा कमी किंमतीचे), जर त्या एका वर्षापेक्षा जास्त परदेशात राहिल्या असतील.
- मुले: 15 वर्षांखालील मुलांना एका वर्षापेक्षा जास्त परदेशात राहिल्यास 40 ग्रॅम दागिने करमुक्त आणता येतात, पण त्यांच्यासोबत पालक असावेत.
टीप: ही करमुक्त मर्यादा फक्त सोन्याच्या दागिन्यांसाठी आहे—नाणी, बिस्किटे किंवा बार्ससाठी नाही. तसेच, मौल्यवान खड्यांनी जडलेले दागिने यात बसत नाहीत.
करमुक्त मर्यादेपेक्षा जास्त सोने आणल्यास काय?
जर तुम्ही करमुक्त मर्यादेपेक्षा जास्त सोने आणले, तर तुम्हाला सीमाशुल्क द्यावे लागेल. दर खालीलप्रमाणे आहेत:
- सोन्याचे दागिने:
- 20-50 ग्रॅम (पुरुष) किंवा 40-100 ग्रॅम (महिला/मुले): 3% शुल्क.
- 50-100 ग्रॅम (पुरुष) किंवा 100-200 ग्रॅम (महिला/मुले): 6% शुल्क.
- 100 ग्रॅमपेक्षा जास्त (पुरुष) किंवा 200 ग्रॅमपेक्षा जास्त (महिला/मुले): 10% शुल्क.
- सोन्याचे बार्स/नाणी:
- 20 ग्रॅमपर्यंत: शुल्क नाही.
- 20-100 ग्रॅम: 3% शुल्क.
- 1 किलोपेक्षा जास्त (6 महिन्यांपेक्षा जास्त परदेशात राहिल्यास): 10% शुल्क + 12.5% आयात शुल्क.
6 महिन्यांपेक्षा जास्त परदेशात राहणारे 1 किलो सोने सामानात आणू शकतात, पण त्यावर 12.5% आयात शुल्क आणि 1.25% सामाजिक कल्याण अधिभार लागतो. 1 किलोपेक्षा जास्त सोन्यावर 36.05% शुल्क लागते.
खरी किंमत किती: दुबई विरुद्ध भारत
चला, खर्चाची तुलना करूया. समजा तुम्ही एक महिला आहात आणि 40 ग्रॅम 24 कॅरेट सोन्याचे दागिने खरेदी करणार आहात:
- दुबईत: ₹7,100 प्रति ग्रॅमने 40 ग्रॅमची किंमत ₹2,84,000. जर तुम्ही एक वर्ष परदेशात राहिलात तर हे करमुक्त येऊ शकते (₹1,00,000 मर्यादेत बसत नसले तरी—याबद्दल पुढे सविस्तर).
- भारतात: ₹8,200 प्रति ग्रॅम + 3% जीएसटीने 40 ग्रॅमची किंमत ₹3,36,960.
बचत: ₹52,960—मोठी रक्कम, पण फक्त करमुक्त मर्यादेत राहिल्यास. जर तुम्ही 100 ग्रॅम आणले (60 ग्रॅमवर 6% शुल्क) तर सुमारे ₹17,000 शुल्क लागेल, आणि बचत ₹35,960 वर येईल.
दुबईतून सोने आणण्याचे नियम
भारतात सोने आणताना दंड किंवा जप्ती टाळण्यासाठी हे नियम पाळा:
- कागदपत्रे: खरेदीचे बीजक (किंमत, शुद्धता, तारीख) सोबत ठेवा. बार्ससाठी वजन, क्रमांक आणि उत्पादकाची माहिती हवी.
- निवासी पुरावा: करमुक्त मर्यादा मिळवण्यासाठी व्हिसा किंवा पासपोर्ट स्टॅम्प दाखवावे लागतील.
- घोषणा: करमुक्त मर्यादेपेक्षा जास्त सोने विमानतळावर घोषित करावे. लपवल्यास जप्ती आणि दंड होऊ शकतो.
बजेट 2024 नंतरही स्वस्त आहे का?
भारताच्या 2024 च्या अर्थसंकल्पात सोन्यावरील आयात शुल्क 15% वरून 6% वर आले, ज्यामुळे दुबई आणि भारतातील किंमतीतील अंतर कमी झाले. आता तज्ज्ञ म्हणतात की भारतात सोने खरेदी करणे सोयीचे ठरू शकते:
- भारतात कमी मेकिंग चार्जेस (7% वि. दुबईतील 15-25%).
- प्रवास आणि चलन बदलाचे शुल्क नाही (AED मध्ये पैसे देताना 2-3%).
- 1% किंमतीचा फरक अनेकदा भारतीय दुकानदारांच्या सवलतींमुळे भरून निघतो.
6 महिन्यांपेक्षा कमी काळ दुबईला जाणाऱ्यांसाठी, 36.05% शुल्कामुळे लहान करमुक्त मर्यादेतच फायदा होतो
दुबईतून सोने खरेदी करावे का?
जर तुम्ही NRI असाल आणि दुबईत एक वर्षापेक्षा जास्त राहत असाल, तर करमुक्त मर्यादेत सोने आणणे फायदेशीर आहे. कमी काळासाठी जाणाऱ्यांना किंवा मोठ्या प्रमाणात खरेदी करणाऱ्यांना शुल्कामुळे फायदा कमी होतो. बजेट 2024 नंतर भारतात खरेदी सोयीस्कर झाली आहे. CBIC चे नवीन नियम तपासा आणि तुमच्या बजेटनुसार निर्णय घ्या.